Bilowgii Fikradda Internet-ka (1960-kii ilaa 1980-kii)
Taariikhda web-ka waxay la xiriirtaa horumarka ballaaran ee laga sameeyay tiknoolajiyadda isgaarsiinta.
Fikradda aasaasiga ah ee internet-ka waxaa la xusay sanadkii 1960-kii markaasoo Pentagon-ka Maraykanka uu maalgeliyay mashruuca la yiraahdo ARPANET.
Ulajeedadu waxay ahayd in la sameeyo hab isgaarsiin oo aan hal meel kaliya ku tiirsanayn (decentralized communication) si haddii weerar militari uu dhaco aysan isgaarsiintu u joogsan. ARPANET wuxuu markii ugu horeysay isku xiray kombiyuutarro dhowr ah sanadkii 1969-kii, taasoo loo aqoonsaday bilowgii internet-ka.
Dhalashada World Wide Web (WWW) 1989-kii ilaa 1990-kii
Sanadkii 1989-kii, Sir Tim Berners-Lee, oo ahaa saynisyahan ka tirsan Machadka CERN ee Switzerland, ayaa hindisay waxa maanta loo yaqaan World Wide Web. Ujeedadiisu waxay ahayd in cilmi-baarayaasha kala fog ay si fudud u wadaagaan xogta iyagoo isticmaalaya internet-ka.
Wuxuu sameeyay saddex shay oo muhiim ah kuwaasoo kala ahaa:
• HTML (HyperText Markup Language) oo ah luqadda lagu dhiso bogagga.
• HTTP (HyperText Transfer Protocol) habka xogta loo gudbiyo.
• Web browsers meesha laga booqdo bogaga ‘websites’
Bishii August 1991, boggii ugu horreeyay ee web-ka ayaa la sameeyay taasoo ladhihi karo waxay ahayd dhalashadii “Webka”.
Koboca Web-ka (1990 ilaa hadda)
10-kii sano ee ugu horeesay 1990-kii ilaa 2000 waxa uu Web-ku si xawli ah ugu fiday dunida
Waxaa la sameeyay web browser-s badan oo waqtigaas caan ahaa sida Netscape, Navigator sanadkii 1994-tii, taasoo dadka caadiga ah u sahashay inay si sahlan u isticmaalaan internet-ka. Waxaa sidoo kale samaysmay shirkado badan oo internet-ka wax ku soo gudbiya sida:
• Yahoo! oo la sameeyay 1994-tii
• Amazon oo la sameeyay 1994
• eBay oo la hindisay 1995
• Google waxaa la sameeyay 1998-dii
Web-ku wuxuu markaas ka gudbay kaliya in loo adeegsado cilmi-baaris u gaar ah jaamacadaha iyo hay’adaha Research sameeyo, wuxuuna noqday meel ganacsi, madadaalo, iyo isgaarsiin dadweyne loo adeegsado.
Web 2.0 (2000 ilaa hadda)
Bilowgii Qarnigii 21-aad wuxuu Web-ku u gudbay marxalad cusub oo la yiraahdo Web 2.0. Tani micnaheedu wuxuu ahaa in isticmaalayaasha aysan kaliya akhrin bogagga, balse ay sidoo kale wax ku soo gudbin karaan, ka falcelin karaan, lana wadaagi karaan asxaabtooda.
Waxaa soo baxay waqtigaas aaladaha Social Media ee maanta aad la adeegsado waxaana ka mid ahaa
• Facebook oo la sameeyay 2004-tii
• YouTube waxaa la sameeyay 2005-tii
• Twitter waxaa la sameeyay sannadkii 2006
• Wikipedia waxaa la sameeyay 2001
Dadka caadiga ah ayaa la qabsaday isticmaalka Web 2.0 waxayna bilaabeen inay sameeyaan contents ‘nuxur’ ay ku soo gudbiyaan mareegaha internet-ka taasoo laga sameeyn karo falcelin.
Web 3.0 (mustaqbalka Web-ka)
Web 3.0 waa marxalad cusub oo uu web-ku galay, taasoo diiradda saaraysa adeegsiga Ai, Blockchain, Cryptocurrency, Metaverse waana Decentralization (ma lahaan doonto meel dhexe oo laga maamula).
Mustaqbalka Web-ka
Waxaa la filayaa mustaqbal-ka in web-ku uu noqon doono mid madax banaan lana adeegsan doono si buuxda Brosser’s aan laheen meel dhexe oo laga maamulo sida Brave ama FireFox, mareegaha ku dhisan Web 3.0 waxay heli doonaan isticmaalayaal baddan, Ai chatbots sida ChatGPT iyo Gemini waxaa la filayaa in ay meesha ka saaraan Search engines ‘mareegaha wax laga baaro’ sida Googale iyo Chrome. Dunnida qiyaaliga ah ee Metaverse waxay ku soo kordhin doontaa Web-ka horumar wayn aaladaha Sida AR-Augment reality iyo VR-Virtual reality waxay isticmaalayaasha u suurta galinayaan inay qaab Digital ah ugu noolaan karaan dunida Metaverse. Tecnologiyadda Cusub ee 5G ‘Five Generation of Internet’ waxay web-ka ka dhigi doontaa mid xawaare sare leh oo isticmaalkiisa fudud yahay lana isku dhex dhaafsan karo xogo waa wayn sida TB-terabyte waqti yar gudaheed.
ka baro halkaan cryptocurrency Course
